การตรวจความหนาแน่นกระดูก หรือที่เรียกว่า เอ็กซ์เรย์มวลกระดูก อาจเรียกสั้นๆ ว่า DEXA scan (เด็กซ์ซ่า สแกน) เป็นการใช้รังสีถ่ายภาพกระดูกเพื่อประเมินมวลกระดูกที่เสียไป หรือเป็นการตรวจโรคกระดูกพรุนนั่นเอง ซึ่งการตรวจโรคกระดูกพรุนจะช่วยประเมินความเสี่ยงกระดูกหักที่เกิดจากกระดูกเปราะบางและแตกหักง่าย โดยเฉพาะในผู้หญิงที่มีอายุมากกว่า 45 ปี เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลงหรือสูญเสียแร่ธาตุที่เป็นส่วนประกอบสำคัญของกระดูก ซึ่งการตรวจความหนาแน่นมวลกระดูกสามารถตรวจได้ในหลายจุดในร่างกาย แต่การตรวจการตรวจบริเวณข้อเท้าจะเป็นการตรวจที่ง่าย ใช้เวลาไม่นาน ราคาย่อมเยาว์กว่าการตรวจที่สะโพก และกระดูกสันหลัง และการตรวจที่บริเวณข้อเท้ายังให้ผลสัมพันธ์กับการตรวจที่บริเวณสะโพกหรือกระดูกสันหลังอีกด้วย

​

นอกจากนี้การตรวจมวลกระดูกบริเวณข้อเท้ายังสามารถใช้ติดตามผลการรักษาโรคกระดูกพรุนและโรคอื่นๆ ที่ทำให้กระดูกบางลงได้ด้วย

ผู้ที่ควรตรวจมวลกระดูกอย่างยิ่งหากมีประวัติดังนี้

   1. ผู้หญิงหมดประจำเดือนและไม่ได้ใช้ฮอร์โมนทดแทน

   2. ผู้ที่มีประวัติ หรือ มารดามีประวัติกระดูกสะโพกหัก หรือ สูบบุหรี่

   3. ผู้หญิงที่หมดประจำเดือน ที่มีความสูงเกิน 170 ซม. หรือ น้ำหนักน้อยกว่า 56.5 กก.

   4. ผู้ชายที่มีโรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ ไตวายเรื้อรัง หรือ โรคตับ

   5. ผู้ที่ใช้ยาสเตียรอยด์ประจำ ยากันชัก หรือ ฮอร์โมนไทรอยด์ขนาดสูง

   6. ผู้ที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 1 โรคตับ โรคไต หรือมีประวัติโรคกระดูกพรุนในครอบครัว

   7. ผู้ที่เป็นโรคไทรอยด์เป็นพิษ

   8. ผู้ที่มีภาวะต่อมพาราไทรอยด์ทำงานผิดปกติ

   9. ผู้ที่มีประวัติกระดูกหักหลังได้รับอุบัติเหตุไม่รุนแรง

   10. ผู้ที่เคยมีประวัติกระดูกหลังหัก หรือมีอาการของโรคกระดูกพรุน